SIM@rt Simulatiecentrum

Door Dieter Vyt, lector Bachelor in de Verpleegkunde, coördinatie SIM@rt simulatieonderwijs

Simulatietrainingen als methode om zorgverleners te trainen op niet technische vaardigheden zijn reeds enige jaren ingeburgerd in het onderwijs en zorginstellingen. In het onderstaande artikel nemen we jullie mee hoe we met het SIM@rt simulatieonderwijs van Arteveldehogeschool Gent geëvolueerd zijn van proeftuin tot organisator van interdisciplinaire simulatiesessies samen met ITCIT Gent.

De weg van ontstaan tot op heden

Het SIMulatiecentrum van de ARTeveldehogeschool, of kortweg SIM@rt zag het levenslicht in 2017. In de opleiding vroedkunde werden reeds sinds 2013 high fidelity simulatoren ingezet voor procedurele trainingen. In 2017 werd de eerste high fidelity simulator aangekocht voor de opleiding verpleegkunde. Wat volgde was een traject van ervaringsgericht leren voor zowel de studenten als docenten. We leerden het belang van de menselijke factoren kennen in de zorg en professionaliseerden onze werkwijze om een zo optimaal mogelijk leereffect te bereiken bij onze deelnemers.

Vandaag zijn we geëvolueerd tot een simulatie- en observatielab met meerdere kamers, simulatoren en randapparatuur waarin we met een team van 23 docenten zowel onderwijs, onderzoek als maatschappelijke dienstverlening verrichten. Het initiatief is gegroeid vanuit de opleidingen verpleegkunde en vroedkunde, maar intussen worden ook de andere disciplines van het expertisenetwerk Gezondheid en Zorg van Arteveldehogeschool, maar ook studenten geneeskunde betrokken in interdisciplinaire simulatiesessies.

Verankering in het curriculum

Waar we gestart zijn vanuit een proeftuin met een beperkt docententeam en studenten die op vrijwillige basis extracurriculair participeerden, zijn we geëvolueerd naar een traject van simulatieonderwijs doorheen de volledige opleiding voor iedere student. Studenten komen vanaf het eerste jaar in aanraking met simulatietrainingen die hun voorbereiden op hun eerste stage ervaring. We starten met scenario’s op elementair niveau om vervolgens te groeien naar een verdiepend en autonoom complex niveau in opleidingsjaar 2, 3 en 4. Die groei in complexiteit werd vastgelegd in een pedagogisch raamwerk en is geënt op de leerinhouden van het curriculum. Dit traject doorheen het curriculum biedt hun de nodige voorbereiding op een afsluitende toets in het jaar van afstuderen. Deze evaluatie gebeurt aan de hand van een wetenschappelijk gefundeerd en gevalideerd meetinstrument waarin de human factors en het klinisch redeneren aan de hand van diverse indicatoren beoordeeld worden.

De virtuele toekomst

Het grootste leereffect van een simulatieoefening situeert zich in de debriefing nadien. We zijn ervan overtuigd dat de methodiek van debriefen niet alleen een meerwaarde heeft voor een simulatietraining met patiëntsimulatoren of simulanten, maar ook voor andere didactische werkvormen waarbij een team van zorgverleners samenwerkt. We exploreren meer en meer de waarde van virtual reality (VR) trainingen en serious games in teamverband. Hieronder vallen enerzijds de klassieke VR-brillen, maar ook de “shared VR experience” in een immersive room.

Kwaliteitsvolle zorg verleen je niet alleen

Een ding staat steeds centraal in de zorg. Dat is de patiënt en de kwaliteit van zorgverlening waar je als zorgverlener dagelijks voor instaat. In het huidige zorglandschap wordt, door de functiedifferentiatie en toenemende graad van specialisatie van zorgverleners, de samenwerking in interdisciplinaire teams steeds belangrijker. We weten immers alles over ons eigen werkdomein, maar om de patiënt vooruit te helpen is het belangrijker om de inzichten van al deze zorgverleners af te stemmen op elkaar. Het is dus een kwestie van de oogkleppen af te werpen.

Een belangrijke stap in deze transversale samenwerking is elkaar leren kennen als zorgverleners zodat we de expertise van ieder lid van het team horen en ook doelgericht kunnen inschakelen wanneer nodig. De human factors zoals leiderschap, communicatie, hulp vragen, teamwerk en prioriteiten stellen zijn maar enkele voorbeelden die al dadelijk komen boven drijven. Het zijn maar enkele voorbeelden die in een gesimuleerde omgeving op een veilige manier kunnen worden getraind met een interdisciplinair team van verschillende zorgverleners en wat inherent is aan een kwaliteitsvolle zorgverlening.

Samenwerking met ITCIT

In een opleiding tot professionele bachelors verpleegkunde trachten we onze studenten als startklare zorgprofessionals af te leveren aan het werkveld. We zijn dan ook zeer enthousiast dat we sinds 2018 kunnen samenwerken met het instituut voor training en klinische innovatieve technologie (ITCIT). In het jaarlijkse bootcamp, georganiseerd door ITCIT, laten we studenten verpleegkunde en studenten geneeskunde samen een scenario doorlopen waarin ze leren samenwerken zoals ook de praktijk dit van hen verwacht. In deze veilige leeromgeving is er ruimte voor fouten, maar ook voor parels die kunnen groeien in een proces van zelfreflectie dat geïnitieerd wordt in de debriefing.

We hopen dat we door deze transmurale samenwerking ons steentje kunnen bijdragen tot de opleiding van de zorgverleners van de toekomst.

Klik hier voor meer informatie.